Een week vol strijd om de waarheid: dividendmemo’s, gifgasaanval Douma, kernbom Iran, Trump Today en Jantine de Boer en Helma Lodders over de waarheid rond boer en landschap. Strijden om waarheid polariseert, verwart en maakt mensen onzeker. Waarheid en omgaan met de waarheid is één van de oudste filosofische thema’s. René ten Bos, Denker des vaderlands, schreef daar een modern boek over: Het volk in de grot.
Ten Bos formuleerde in zijn boek de uitdaging van onze moderne tijd, namelijk de verbinding tussen de maatschappelijke bubbels. Een thema van alle tijden, maar anders door de context van deze tijd. Om deze uitdaging te begrijpen wil ik jullie enkele vraagstellingen en beschouwingen van René Ten Bos meegeven. Om te overdenken, niet als waarheid. Ik heb zijn gedachten voor dit blog vrij vertaald om het enigszins kort, bondig en leesbaar te houden. Daarmee neem ik natuurlijk al een loopje met de waarheid. René Ten Bos spreekt over de ’grot’, daar kun je ook ‘bubbel’ lezen.
‘We leven allemaal in onze eigen grot, de eigen waarheid’
Iedereen heeft zijn eigen verhaal en zijn eigen waarheid, gevoed door het milieu waar je bent opgegroeid, de politieke stroming die je aanhangt of de Facebookberichten op jouw tijdlijn. Ieder leeft in en vanuit zijn eigen grot. Door sociale media is de voeding binnen de eigen grot alleen maar toegenomen. Het leven in de eigen grot is prettig, het geeft veel bevestiging en waardering. De basis voor geluk. De grot is je thuis.
‘Misschien wil het volk geen waarheid’
We denken dat mensen meer kennis willen, willen leren en ontwikkelen. En dat je met waarheid en feiten de mensen in beweging krijgt. Dat is maar de vraag. Mensen leven in een eigen wereld, een eigen vertrouwde omgeving met eigen feiten, gedachten en opvattingen. Hun waarheid. Daaraan gaan trekken en duwen met andere feiten en waarheden, brengt onveiligheid, spanning en onzekerheid. De meeste mensen zitten daar niet op te wachten en reageren met verzet en weerstand. De mens heeft moeite met de waarheid, als het niet zijn eigen waarheid is.
‘De waarheid: moet je niet beter uitzoeken hoe het zit?’
Het is belangrijk te leren accepteren dat de waarheid niet altijd boven tafel komt, want dé waarheid is er vaak niet. We leven in een tijd die mensen dwingt om beslissingen te nemen op basis van vermoedens en waarschijnlijkheden in plaats van zekerheden. Mensen maken ook keuzes vanuit onzekerheden. Gevoel, intuïtie, emotie, vertrouwen en beeldvorming kunnen de doorslag geven in het maken van keuzes en innemen van standpunten.
‘We vinden het moeilijk om buiten de eigen grot te kijken’
We zijn geneigd om mensen die het niet met ons eens zijn dom te vinden. Zo sluiten we anderen per definitie uit. We vinden het moeilijk om buiten de eigen grot te kijken. De grot beschermt ons en geeft geborgenheid. De waarheid buiten geeft gevaar, spanning, vraagt om aanpassing. De loyaliteit aan elkaar, je soortgenoten in de grot is wellicht groter dan de loyaliteit aan de waarheid buiten. En dat is begrijpelijk.
‘Zoeken naar verbindingen tussen grotten’
Iedereen leeft in zijn eigen ‘grot’ of ‘bubbel’, zijn huis van opvattingen en gedachten’. Het geeft geborgenheid in een wereld waar de waarheid voortdurend onder druk staat. Het verbinden van ‘bubbels’ is de uitdaging om samen verder te komen. Dat vraagt om je eigen waarheid soms los te laten, te luisteren, je te verdiepen in de ander en dan samen te durven zoeken naar wellicht iets van nieuwe waarheid of nieuwe wegen. Dat is een grote menselijke uitdaging, die begint met simpelweg het gesprek aan te gaan in plaats van je eigen waarheid tot de waarheid te ‘verheffen’ om je gelijk te krijgen.
Boeren en de strijd om de waarheid
De agrarische sector en boeren hebben van oudsher de neiging om de strijd rond de waarheid op basis van de inhoud en de feiten aan te gaan, om zo het gelijk te krijgen. Het leidt juist vaak tot onbegrip en ook verwijdering van elkaar en van de samenleving. Onze oproep vanuit Wakker Boer is om niet te strijden om de waarheid maar om je als boer te verbinden met elkaar en met de samenleving. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, zie de uitdaging van deze tijd zoals door René ten Bos verwoord. Wij zijn blij dat het thema ‘verbinden’ inmiddels hoog op de agenda staat in de agrarische sector. Nu nog de praktische invulling en uitwerking. Wij blijven er vol voor gaan!
René
PS: voor Iedereen die zich met ‘verbinden’ wil bezighouden, is het boek van René ten Bos een aanrader. Een filosofisch, toegankelijk geschreven, boek.
Wakker Boer 